O cyklu uzależnienia od alkoholu
Gdyby dobrze zastanowić się nad tym od czego możemy się uzależnić, szybko dojdziemy do wniosku, że…. Praktycznie od wszystkiego, bo i od substancji psychoaktywnych, i od seksu, od zakupów, jedzenia, od osoby, od pracy, od prokrestynacji, komputera, telefonu, a nawet operacji plastycznych. Wiele z wyżej wymienionych nałogów są pejoratywnie odbierane przez społeczeństwo. Istnieje jednak globalne przyzwolenie na konsumowanie alkoholu, który jest „towarzyszem” wszelkich celebracji…tych urodzinowych, imieninowych, weselnych, świątecznych, imprezowych, sylwestrowych i weekendowych. W zasadzie każda okazja jest dobra by sięgnąć po trunek. Nikogo to nie dziwi, nie bulwersuje. U nikogo nie włącza się przysłowiowa lampka, ten wewnętrzny alarm dający nam znać, że tracimy kontrolę. Czyjś stan upojenia alkoholowego bierze na żarty i włączamy do repertuaru grupowych anegdot. „Krzyk do nieba” pojawia się wyłącznie w przypadku tragedii – wypadkow samochodowych, brutalnych agresji lub śmierci.
Polacy piją dużo, bo 9,7 litra rocznie na dorosłego mieszkańca kraju. Jest to o 3 litry więcej niż w 2020 roku. I choć do codziennego spożywania alkoholu przyznaje się 1,6% Polaków, warto zwrócić uwagę, że nie trzeba pić codziennie, żeby się uzależnić.
Być może zainteresuje Cię również:
27% pełnoletnich Polaków konsumuje alkohol w sposób ryzykowny, natomiast ok 11,6% to osoby uzależnione.
Ale czym jest uzależnienie, które posiada społeczne przyzwolenie?
Najprościej mówiąc, jest ono przewlekłym, nawracającym zaburzeniem związanym z upijaniem się, utratą kontroli nad piciem i rozwojem negatywnego stanu emocjonalnego, gdy alkohol się kończy lub osoba traci do niego dostęp... Zaburzenie związane z używaniem alkoholu to stan charakteryzujący się upośledzoną zdolnością do zaprzestania lub kontrolowania spożywanych ilości tej substancji, pomimo niekorzystnych konsekwencji społecznych, zawodowych , a nawet zdrowotnych.
Ponieważ mówimy o zaburzeniu ze spektrum, może przybrać ono formę łagodną, umiarkowaną lub ciężką i obejmuje stany, które niektórzy nazywają nadużywaniem alkoholu, uzależnieniem od alkoholu lub potocznym terminem alkoholizm.
Cykl rozwoju uzależnienia w mózgu?
Alkohol, podobnie jak inne narkotyki, ma silny wpływ na mózg, wywołując przyjemne uczucia i tłumiąc chwilowo negatywne odczucia. Owe emocje mogą motywować niektórych do wypierania bolesnych wspomnień, przeżyć, a w konsekwencji do ciągłego picia alkoholu, pomimo potencjalnych zagrożeń dla ich zdrowia, czy samopoczucia.
Liczne badania pokazują, że z czasem picie w celu radzenia sobie ze stresem, choć może zapewni tymczasową ulgę od dyskomfortu emocjonalnego, ma tendencję do nasilania negatywnych stanów emocjonalnych między epizodami picia. Zmiany te mogą motywować do dalszego picia, co ewoluuje doprowadzając osobę do utknięcia w swoistym błędnym kole, albowiem pacjent zostaje uwięziony w niezdrowym cyklu spożywania alkoholu. Wraz z upływem czasu, gdy ludzie nadal piją alkohol, w strukturze i funkcjonowaniu ich mózgów mogą zachodzi postępujące zmiany. Ich efekty prowadzą do przejścia od kontrolowanego, okazjonalnego picia do przewlekłego nadużywania, które może być trudne do okiełznania. Zmiany te mogą utrzymywać się długo po zaprzestaniu picia alkoholu i mogą przyczynić się do ewentualnych nawrotów nałogu.
Poszerz Twoją wiedzę o kolejny artykuł:
Etapy cyklu uzależnienia
Uzależnienie kołem się toczy. Jest to swoisty cykl, składający się z trzech etapów. Każdy etap odnosi się do pozostałych i na nich bazuje.
Wyróżniamy trzy główne domeny:
* znaczenie bodźców,
* negatywne stany emocjonalne
* funkcje wykonawcze.
Domeny te są odzwierciedlone w trzech kluczowych obszarach mózgu: zwojach podstawy, rozszerzonym ciele migdałowatym i korze przedczołowej. Osoba może przechodzi przez ten trzyetapowy cykl w ciągu tygodni lub miesięcy, albo nawet kilka razy w ciągu jednego dnia.
1. Etap upijania się/intoksykacji: nagroda, istotność bodźca i patologiczne nawyki
Na tym etapie doświadcza się efektów alkoholu, takich jak: euforia, zmniejszony niepokój i zrelaksowane interakcje społeczne. Wszystko staje się możliwe, prostsze do osiągnięcia, a ludzie – milsi. Powtarzająca się aktywacja układu nagrody w zwojach podstawy mózgu wzmacnia zachowania związane z piciem, zwiększając prawdopodobieństwo ponownego spożycia alkoholu. Zwoje podstawy mózgu odgrywają ważną rolę w motywacji, a także w tworzeniu nawyków. Ta powtarzająca się aktywacja zwojów podstawy mózgu wywołuje również zmiany w sposobie, w jaki dana osoba reaguje na bodźce związane ze spożywaniem alkoholu, takie jak określone osoby (z kim), miejsca (gdzie) lub sygnały związane z alkoholem (piątek po pracy) takie jak określone szkło, obrazy lub sposób picia. Z czasem bodźce te mogą wywoływać silną potrzebę picia alkoholu. Powtarzające się spożywanie alkoholu powoduje również zmiany w zwojach podstawy mózgu, które prowadzą do powstawania nawyków, ostatecznie przyczyniając się do kompulsywnego używania alkoholu.
2. Etap negatywnego afektu/abstynencji: deficyty nagrody i nadmierny stres.
Kiedy uzależniony od alkoholu przestaje pić, doświadcza objawów odstawienia lub objawów, które są przeciwieństwem pozytywnych skutków alkoholu doświadczanych podczas picia. Objawy te mogą być fizyczne (zaburzenia snu, ból głowy, mięśni, uczucie choroby, nudności, zawroty głowy) i emocjonalne (dysforia, drażliwość, niepokój, agresja, smutek i ból emocjonalny). Uważa się, że negatywne odczucia związane z odstawieniem alkoholu mają dwa źródła. Po pierwsze, zmniejszona aktywacja układów nagrody lub deficyt nagrody w zwojach podstawy mózgu utrudnia ludziom doświadczanie przyjemności życia codziennego. Po drugie, zwiększona aktywacja mózgowych układów stresu lub nadmiar stresu w rozszerzonym ciele migdałowatym przyczynia się do niepokoju, drażliwości i smutku oraz poczucia beznadziejności.
Na tym etapie osoba nie pije już alkoholu dla przyjemnych efektów, ale raczej po to, by uciec od "doła", do którego przyczyniło się przewlekłe spożywanie alkoholu.
3. Etap zaabsorbowania/oczekiwania: pragnienie, impulsywność i funkcje wykonawcze.
Jest to etap, w którym uzależniony ponownie poszukuje alkoholu po krótkotrwałym epizodzie abstynencji. Osoba martwi się o dostęp do alkoholu i o to, jak zdobyć go więcej, a także z niecierpliwością czeka na następny raz, kiedy go spożyje.
Kora przedczołowa, obszar mózgu odpowiedzialny za funkcje wykonawcze, w tym zdolność do organizowania myśli i działań, ustalania priorytetów zadań, zarządzania czasem i podejmowania decyzji, jest zagrożona u osób uzależnionych od alkoholu. W rezultacie ten obszar mózgu odgrywa kluczową rolę tego etapu.
Więcej na ten temat:
Spożywanie alkoholu łączy się z wieloma konsekwencjami zdrowotnymi i społecznymi, w tym zakłóceniami w relacjach intymnych, społecznych, z chorobami serca, a także wątroby, nowotworami, kolizjami pojazdów silnikowych i innymi atakami niekontrolowanej agresji, przedawkowaniem alkoholu, przemocą, zabójstwami i samobójstwami. Spożywanie alkoholu w okresie dojrzewania (od nastolatków do połowy lat 20) Wpływa bezpośrednio na rozwój mózgu, zwiększając prawdopodobieństwo zdiagnozowania uzależnienia.
Nie ryzykuj swojego życia. Jeśli znajdujesz się w potrzebie i potrzebujesz wsparcia, skontaktuj się z nami.
Bibliografia:
Armeli, ; Sullivan, T.P.; and Tennen, H. (2015). Drinking to cope motivation as a prospective predictor of negative affect. Journal of Studies on Alcohol and Drugs 76(4):578–584, 2015
Wardell, J.D.; Kempe, T., Rapinda, K.K.; et al. Drinking to cope during COVID-19 pandemic: The role of external and internal factors in coping motive pathways to alcohol use, solitary drinking, and alcohol Alcoholism, Clinical and Experimental Research 44(10):2073–2083, 2020
S. Department of Health and Human Services. Facing Addiction in America: The Surgeon General’s Report on Alcohol, Drugs, and Health. https://addiction.surgeongeneral.gov/sites/default/files/surgeon-generals-report.pdf. Visitado el 8 de diciembre de 2021.
Koob, G.F.; and Volkow, N.D. Neurobiology of addiction: A neurocircuitry analysis. Lancet Psychiatry 3(8):760–773, 2016
Koob, G.F., Powell, P., and White, A. Addiction as a coping response: Hyperkatifeia, deaths of despair, and COVID-19. The American Journal of Psychiatry 177(11):1031–1037, 2020
Comments