Stres to stan, którego doświadczamy wszyscy. Jest naturalną i nieuniknioną odpowiedzią na bodziec wewnętrzny lub zewnętrzny. Często pojawia się, gdy doświadczamy czegoś nowego, nieoczekiwanego, zagrażającego lub gdy czujemy, że mamy niewielką kontrolę nad sytuacją. Dochodzi do naruszenia granic.
Każdy z nas inaczej radzi sobie ze stresem. Może to zależeć od naszej genetyki, wydarzeń życiowych, osobowości oraz okoliczności. Czasami reakcja na stres jest bardzo przydatna: może pomóc przezwyciężyć strach, ból lub nawet uratować życie. Dr Hans Hugo Selye sformułował ideę ogólnego zespołu adaptacyjnego. Określił on fazy reakcji fizjologicznych będącej odpowiedzią na działanie stresora:
• stadium reakcji alarmowej,
• stadium odporności,
• stadium wyczerpania
Stresory mogą wygenerować dwie skrajne reakcje:
• stres pozytywny (eustres) – motywujący, wynika z korzystnych zmian w życiu człowieka, niezbędny dla utrzymania ogólnego dobrostanu.
• stres negatywny (dystres) – demotywujący, może powodować dolegliwości fizyczne, emocjonalne, poznawcze czy behawioralne.
Pojawienie się stresora początkuje reakcję „walcz lub uciekaj” regulowanej przez układ podwzgórze-przysadka-nadnercza ze ścisłym połączeniem z osią HPA (podwzgórze-przysadka-nadnercza). Oddziałuje ona na siebie, dążąc do zharmonizowania hormonalnej i zapalnej odpowiedzi na stres. Wytwarzane są adrenalina, noradrenalina i kortyzol, jako odpowiedź na czynnik stresujący. Jeśli jest on krótkotrwały, poziom tych hormonów powróci po pewnym czasie do pierwotnych, bezpiecznych stężeń. Długo utrzymujące się wysokie stężenie tych hormonów pod wpływem przewlekłego stresu prowadzi do osłabienia układu odpornościowego. Może to doprowadzić do wyczerpania organizmu, rezerw immunologicznych oraz hormonalnych. Czyli związek między stresem a początkiem choroby jest zależny od stopnia natężenia stresu. Traumatyczne przeżycia i utrzymujący się przewlekły stres zwiększają ryzyko rozwoju wielu chorób.
Objawy stresu:
Zmęczenie, brak energii
Niepokój, lęk
Problemy z zasypianiem lub zaburzenia snu
Trudności w koncentracji, pamięci i myśleniu
Niepokojące myśli i obawy
Zaburzenia łaknienia i trawienia
Bóle głowy i inne dolegliwości fizyczne
Zaburzenia emocjonalne, takie jak smutek, brak radości, brak motywacji
Zaburzenia behawioralne, takie jak brak chęci do działania, unikanie sytuacji stresujących
Konsekwencje stresu:
Choroby serca
Nadciśnienie
Zaburzenia odżywiania
Choroby układu pokarmowego
Bóle brzucha
Bóle głowy
Kołatanie serca
Nagłe uderzenia gorąca
Depresja
Lęki
Brak motywacji
Brak energii do działania
Uzależnienia
Agresja
Kłopoty z koncentracją
Kłopoty z pamięcią
Strach przed kontaktami z ludźmi
Brak empatii
Problemy z nawiązywaniem zdrowych relacji
Częste konflikty z otoczeniem
Techniki radzenia sobie ze stresem:
Identyfikacja źródeł stresu Odpowiednia dieta
Ruch fizyczny
Higiena snu
Work-life balance
Odpowiednie relacje z innymi
Akceptacja tego, czego zmienić się nie da
Oddechowe techniki relaksacyjne
Medytacja
Inne podejście do stresującej sytuacji
Dostosowanie do stresującej sytuacji
Zmiana sytuacji stresowej
Zmiana sposobu myślenia
Submodalność audio lub obrazu
Nauka zarządzania czasem, wyznaczania celów, asertywności
Psychoterapia
コメント